Kaçkarlar |
DAĞLAR
Kaçkar Dağı (3937 m.): İlçenin ku zeybatısında yer alıp, Rize ili ile il sınırını teşkil eder. 3937 m. yüksekliği ile Kuzeydoğu Anadolu Dağlarının en yüksek, Türkiye'nin ise beşinci yüksek dağıdır. Kaçkar Dağı'nda çok sayıda endemik bitki ve çiçek türünün varlığı saptanmıştır. Kaçkar'ın etekleri yaz mevsiminde rengârenk çiçeklerle bezenir. Ve bu durumda dağ, trekkingciler için doyumsuz manzaralar sunar. Dağcılık sporuna da oldukça müsait bir dağ olup, Türkiye'nin en önemli ve en tanınmış dağ sporları yapılan dağlarının başında gelmektedir.
Altıparmak Dağları (3562 m.): İlçenin kuzeybatısında yer alıp kuzey-batı doğrultusunda uzanarak Rize ile il sınırını oluşturur. Altıparmak Dağları sıradağlar şeklinde uzanmakta olup birçok dağ bu silsileye mensuptur. Altıparmak Dağlarında çok sayıda buzul gölleri yer alır. Altıparmaklar, Barhal Çayının kaynaklarını da oluşturmaktadır. Trekking ve dağcılık sporlarına müsaittir.
Demirdağ (3515 m.): İlçenin batısındadır. Güngörmez Dağı (3384 m.) Marsis Dağı (3334 m.) Karadağ (3119 m.): İlçe merkezinin güneyindedir. Davut Dağı (3000 m.) Dudube Dağı (3000 m.): Artvin-Yusufeli arasında. Velisor Dağı (3000 m.): Arcivan (Balalan) Deresi batısında. Akrevan Dağı (2900 m.): Günyayla köyü doğusunda. Niyadek Dağı (2900 m.): Artvin-Taşlıca-Yusufeli arasında. Pancarbayırı (diğer adı Aslan Mindor) Dağı (2850 m.): Demirkent-Kirazalan köyleri arasında. Ziyaret Dağı (2752 m.): Çamlıca-Esendal-Öğdem-Tarakçılar köyleri arasında yer alır. Boylu Dağı (2600 m.) Keldağ (2550 m.): Artvin-Yusufeli arasında. Gâdagôtil Dağı (2350 m.): Öğdem-Esenyaka köyleri arasında. Büyük Dağ (2239 m.): Çoruh Nehrinin kuzeyinde, ilçe merkezi-Çıralı köyü-Sebzeciler köyü arasında yer alır.
Çoruh Vadisinin güney ve güneydoğusunda yer alan dağlar : Deve Dağı (3202 m.): Yusufeli-İspir arasında. Gemili Dağ (2892 m.): Yusufeli-Oltu arasında. Hargiver Dağları (2850 m.): Yusufeli-Tortum arasında. Kargiyel Dağı (2790 m.): Demirkent-İşhan köyleri arasında. Kemerli Dağ (2770 m.): Yusufeli-Tortum arasında. Avşek Dağı (2730 m.) Arafek Dağı (2428 m.) Karadağ (2399 m.) - Tesin Dağı (2314 m.)
AKARSULAR
Çoruh Vadisi
Çoruh Nehri: İlçenin en büyük akar suyu Çoruh Nehri'dir. Yusufeli sınırlarındaki bütün çay ve dereler Çoruh'un kollarını oluştururlar. Çoruh Nehri, kaynağını Mescid Dağının (3255 m.) batı yüzünden alır. Önce batı doğrultusunda akıp, Bayburt'tan geçtikten sonra bir yay çizerek, doğuya yönelir. İlçemizin Nihah (Yokuşlu) köyü mevkünde Yusufeli sınırlarına dahil olur. Yusufeli, Artvin ve Borçka'nın içerisinden geçtikten sonra Borçka'nın Maradit (Muratlı) kasabasından da geçerek burada il ve ülke sınırlarını terk eder ve Batum'da Karadeniz'e dökülür. Toplam uzunluğu 376 km. olan Çoruh Nehri'nin, il sınırları içerisindeki uzunluğu 150 km. olup, 100 km.si Yusufeli sınırları içerisinde seyreder. Çoruh'un debisi Mayıs ayında (569/529 m3/sn.) zirveye çıkar. Yıl boyunca en düşük debisi ise 53.09 m3/sn.'dir. Eğim %5'tir. Çoruh Nehrinde başta sazan balığı olmak üzere beş-altı balık türü bulunur. Çoruh Nehri'nin Yusufeli sınırları içe risinde seyreden 100 km.lik kısmı raftig ve kano gibi su sporları için en uygun ve en zorlu parkurları meydana getirmiştir.
Barhal Çayı:Tamamı Yusufeli sınırları içerisinde yer alır. Kaynaklarını Altıparmak Dağlarından toplar. İki kolu Yaylalar köyünün aşağısında birleşir ve buradan kuzeydoğuya doğru akmaya başlar. Barhal (Altıparmak) köyünde, kaynağını Kaçkar Dağından alan ve aynı zamanda Barhal Çayının anakolu olan Kocaçay'ı alır. Barh (Balcılı) köyü yakınlarında da Kobak (Yüksekoba) Deresini aldıktan sonra kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda seyrederek, Dereiçi köyü yakınlarında Arcivan (Balalan) Deresini de alır ve ilçe merkezinin tam ortasından geçip, ilçeyi ikiye böler. Kozahora (Kâzım Karabekir) Mahallesi önünde, Hamzet (Üzümbağı)Mahallesinin karşısında Çoruh Nehri'ne karışır. Oldukça berrak ve temiz bir su olup, alabalık yönünden de çok zengindir. İlçe merkezinin içme suyunun kaynağını teşkil eder. Bu çayın üzerinde, Sarıgöl mevkünde şahısa ait alabalık çiftliği kurulmuştur. Yatağı boyunca sulama suyu olarak da kullanılmaktadır. Bunlardan başka ayrıca su sporlarına oldukça müsait olup, bu suda rafting ve kano gibi su sporları yapılmaktadır.
Oltu Çayı: İlçemizin Ohur (Pamukçular) köyü yakınlarında Yusufeli sınırlarına dahil olur. Yusufeli-Oltu-Erzurum yolayrımı mevkünde Tortum Çayı ile birleşir ve her iki çay, Oltu Çayı adıyla Günalp Kayası (Su kavuşumu) denilen mevkide Çoruh Nehrine karışır.
Tortum Çayı: Kargapazarı Dağlarının kuzey yamaçlarından kaynaklarını alan Tortum Çayı, Erzurum - Aıtvin il sınırında bulunan Aşpişen (Kınalıçam) köyünde Yusufeli sınırlarına dahil olur ve Kınalıçam köyü içerisinden geçerek Yusufeli-Oltu-Erzurum yolayrımı mevkünde Oltu Çayı ile birleşir. Su kavuşumu mevkünde Çoruh'a karışır.
Bunların dışındaki Çoruh'a karışan diğer dere ve sular ise şunlardır : Davut Dağlarından doğan ve Cala mevkünde Çoruh'a ulaşan Hüngâmek (Dokumacılar) Deresi, Güngörmez Dağlarından doğan Peterek (Çevreli) Deresi, Çorgenis (Yamaçüstü) Suyu, Tekkale Suyu, Göcek (Çeltikdüzü) Suyu, Oşnak (Köprügören) Suyu, Ersis (Kılıçkaya) Suyu, Darıca Deresi, Ahot (Kömürlü) Suyu, Homhal (Narlık) Deresi, İphan (İnanlı) Deresi.
GÖLLER
Kaçkar Dağı'nda bulunan Deringöl(3400 metrede) başlıca göl durumundadır. Bundan başka Altıparmak Dağlarında irili ufaklı 14 buzul gölü bulunmaktadır. Altıparmak'lardaki bu göllerden en büyüğü 230 m. uzunluk ve 130 m. genişliğe sahip olan 2635 m. yükseklikteki Karagöl'dür. En derin yeri 7 m. olan Karagöl, aynı zamanda Barhal Çayının kayaklarından birisini oluşturur. Hargiver Dağları eteklerinde ise "Boğa Gölleri" adı ile anılan birkaç göl daha vardır.
İKLİM
İlçe genelinde karadeniz iklimi ile ka rasal iklim arasında bir geçiş iklimi tipi hakim olmakla beraber ilçe merkezi ve yakın çevresi ile Çoruh Nehrine yakın yerlerde; yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık geçer. Akdeniz iklimini andırır. Buralarda Akdeniz bitkisi olan zeytin yetişir. Vadinin yüksek kesimlerinde karasal iklim hüküm sürer. Yazlar serin, kışlar soğuk ve yağışlıdır. Yağışlar genelde ilkbahar sonu ve yaz başlarında görülür. Yıllık yağış ortalaması 300 mm'dir. Yıllık ortalama kar yağışlı gün sayısı 5'tir. Yüzey şekillerinin çeşitliliği, lokal iklim tiplerinin oluşmasında önemli rol oynar. Yılın aynı zamanında değişik görüntüler ortaya çıkar. Örneğin, Çoruh vadisinde doğa yeşerirken, vadi yamaçlarının yüksek kesimleri karla kaplıdır. Bu itibarla ilkbahar sonlarına doğru yetişen kiraz, erik vs. gibi meyvelerle yaz ortalarında yetişen şeftali, incir, üzüm vs. gibi meyveleri aynı anda bir arada görmek mümkündür. Bu durum ilçemizin doğa yapısının çeşitli özellikler göstermesinden meydana gelmektedir. Yapılan 18 yıllık gözlemlere göre ilçe merkezinde yıllık ortalama sıcaklık 15° C'dir. En düşük sıcaklık Ocak aylarında görülmekte olup, ortalama 3.8° C'dir. En yüksek sıcaklık ise Ağustos aylarında görülmekte olup, ortalama 26.3° C'dir. Yıl boyunca en düşük sıcaklık -8.8, en yüksek sıcaklık ise 42.5° C'dir. İlçenin yıllık hakim rüzgâr yönü Batı Doğu doğrultusundadır. Rüzgârlar yılın ilk yedi ayında batıdan; Ağustos, Eylül, Ekim aylarında güneybatıdan; Kasım ayında güneyden ve Aralık ayında ise kuzeyden eser. Yaz aylarında ise meltem rüzgârları eser. Rüzgârlar, gündüzleri vadiden dağa doğru, geceleri ise dağdan vadiye doğru eser. Ortalama rüzgâr hızı 1.4 m/sn., en yüksek hızı ise 7 m/sn.'dir.
BİTKİ ÖRTÜSÜ
İlçe alanının 28.620 hektarlık bölümü ormanlarla kaplıdır. Ormanlar genellikle yüksek kesimlerdedir. Ağaç türü olarak Çam, Sarıçam, Ladin, Köknar, Karaağaç, Meşe (Pelit), Ardıç, Kayın, Dışbudak, Kızılaçaç ve yabani kavak bulunur. İğne yapraklılar çoğunluktadır. Ormanlar, 700 - 2500m. arası rakımlarda yer alır
|