YUSUFELİ YÖRESİNDEN DERLENEN ATASÖZLERİ VE DEYİM ÖRNEKLERİ
-A-
1- Apdal ata binmiş, kendini beg sanmiş.
2- Ac avi oynamaz.
3- Ac gez, tok sallan.
4- Ac itin menzili olmaz.
5- Ac ila ciplah, kudurgan olur.
6- Ac olan neyler katigi, yuhisi galan neylar yatagi.
7- Ac tavuk, ruyada kendini, dari (arpa bugda) ambannda zannedar.
5- Aci aciyi, su sanciyi basturur.
9- Aci oynatma, tohi tepratma.
10- Acin amani yoh, tohun imani.
11- Acin mezeri gorulmamis.
12- Acuza avradun mi heyrsuz, eviadin mi?
13- Aç gozuvi, acarlar gozuvi.
14- Açturma kutiyi, soylatma kotiyi.
15- Adamim adam olsun da, konacagi yer çam dibi olsun.
16- Adamin ahmagi pehlivan, atun ahmaği rehvan olurmis.
17- Adamin karnina vurmislar "Vay arham" demis.
18- Adun nadur? Resit , San soyla san esit.
19- Ağa diya diya maldan, yigit diya diya candan edarlar.
20- Ağaç ağaca çatilarah bina yapilur.
21- Ağacun dallisi, adamm killisi
22- Ağacun meyvasi kendina benzar.
23- Ağanun mali gedar, hizmetkarun cani gedar.
24- Agir basmca yunkijn (harif) kalhar.
25- Agir bas sallanmaz.
26- Agir otur ki, batman galasin.
27- Aglamah aglamayi geturur.
28- Aglamiyan cocuga, meme vermazlar.
29- Ağirmiyan disa kelpet vurulmaz.
30- Ağzi açuğun malini, gozi açuh yer.
31- Ahan su kir tutmaz.
32- Ahşam yagar eva get, sabah yagar isa get.
33- Ahşamun heyrinden, sabahin serri eydur.
34- Ahşamun isini sabaha birahma.
35- Akil akiidan ustundur, arşa varana kadar.
36- Akilli hirsuz, hane sahabini sucli ciharur.
37- Akilli olsun da, dusmanin olsun.
38- Akilsiz basun elindan, na cekar sefil ayahlar.
39- Akilsizun parasi, (her zaman) akillinin cebindadur.
40- Ahlun varisa başuva, unun varisa aşuva.
41- Akhn varisa neylarsin vari, akiin yogisa neylarsin van.
42- Al kapida, sat kapida, isin yogisa yat kapida.
43- Alanila satan bilur, guzelila yatan bilur.
44- Allah bi kapiy kapatursa, obirini acar.
45-Allah, kardesi bir yaratmis, kesasini (rizkini) ayn.
46- Allah kuluni kesmiyanda, nzkini kesmaz.
47- Allah'in sahladigini kimse sahliyamaz.
48- Allah verursa Cakolta'nun basinda da verur.
49- Alma mazlumun ahmi cikar ahesta ahesta.
50- Alma yetimin ahini, cekersiz kasavetini.
51- Aman diliyana kiliç kalhmaz.
52- An beni bir koz ila o da çuruk çihsun.
53- Ana var iman bulicah, ana var yilan vuracah.
54- Anam olsun agzi olmasun, babam olsun eva galmasun
55- Ananin kizi koti, kaynananin gelini da ey olmaz.
56- Anasina bah kizmi al, kenannda bah bezini al.
57- Ar edan, kar edamaz.
58- Aramayla bulunmaz, Allah ras gatura.
59- Arandigun yere erinma, aranmadugun yera yorulma.
60- Arazi eva yahin, at yera yahin, avrat era yahm olmali
61- Arli ardindan, arsuz nayindan utanur?
62- Armudun eysini avu yer.
63- Armut biş, ağzuma duş.
64- Armudu soy da ye, almayi say da ye.
65- Art etegun suruniyer, babavun evi goriniyer.
66- Asil azmaz, bal (tuz) kohmaz, koharsa yağ kohar, çünki aslı ayrandur.
67- Aslan yattuği, yerdan bellidur.
68- Aslini yituran asılsuzdur.
69- Aş buldun yanaş, iş buldun savuş.
70- At alursan arlıdan, kız alursan çarlıdan al.
71- Tay at olana kadar, sahabi mevat olur.
72- At, binicisina göra kişnarmiş.
73- At ila eşek tepişur arada sipa ezilur.
74- At, olicaği zaman kişnar.
75- Ateş düştügi yeri yaharmiş.
76- Ateş ile barut bir arada durmaz.
77- Ateş, yanacak oduna konar.
78- Ateşla oyun olmaz.
79- Atın kazanci eşegundur.
80- Atın küçük başlısı, kadının uzun saçlısı, itin ince karınlısı.
81- Atta karın, yigitta burun.
82- Attan döşan yorgan döşek, eşekdan düşan, kazma-kürek.
83- Avanesi olanın bir gözü açuh gerekir.
84- Ayu na bilur, hurma na taddadur.
85- Avidan post, Moskor'dan dost olmaz.
86- Avinin kırk oyuni, bir banta (armud)nın başınadur.
87- Aviya demişlar "Kalh oyna" kaihmiş bir adam boğmiş oturmiş.
88- Aynan yoğisa, komşiya bah,
89- Az şeyden çok şey cihar.
90- Az tamah, çok ziyan geturur.
91- Az veran candan, çok veran maldan verur.
92- Aza erinan, çoğa yorulur.
93- Azan kuş, ya belasini bulur, ya mevlasini.
94- Azan kuşun ömri az olur.
95- Azdan az olur, çohtan çoh olur.
96- Azicuh aşım, kayğusuz başım.
97- Azrail (ezrail) in danasını kurt yemaz.
-B-
98- Bahşiş atın, dişina bahılmaz.
99- Baharsan bağ olur, bahmazsan dağ olur.
100- Bahmaynan usta olunsaydi, itlar kasap olurdi.
101 - Bahtın deli, don geri.
102- Baltada varisa, sapında da var.
103- Bayram gemugiyla it, tavlanmaz.
104- Bedihava sirka paldan tadlidur.
105- Ben diyerim hadimim. San diyersın çoluh-çocuhdan na haber.
106- Benim kelbumda (kalbimde) Senem ile Sedef, sanın kelbunda camuş ile gedek.
107- Beyazın adi var, karanın tadi var.
108- Bina, bina üstina kurulur, aile, aile üstina kurulmaz.
109- Binicinin saği şali olmaz.
110- Bir ağaç ki yıhilur, üzerina baltalı da seğirdur, baltasız da.
111- Bir almaya kırh kişi taş atar, kim düşürürsa o yer.
112- Bir kötünün yedi köya sari (şerri) tohunur.
113- Bir köya, bir deli yetar.
114- Bir musibet bin nesihatdan eydur.
115- Bir topal, bit yedi yatağı dolaşır.
116- Bir uyuzli dana bir nahiri baturur.
117- Bitmamiş çalının dibinda doğmamış tavşan avlar.
119- Boş laf, karın doyurmaz.
120- Boş torbaya at galmaz.
121- Boynuz, kulağı geçar,
122- Bu bolluğun, bir da darlığı olur.
123- Bu küzanın öğunda, çoh bardah kınlur.
124- Bu oğluma, bu kızıma kalmadi boğazıma.
125- Bu günün, yarini da vardur.
126- Buğday ekmeğin yoğisa, buğday dilin olsun.
127- Bulanık suda, palih avlanmaz (tutulmaz).
128- Bulut gedar Ahisha'ya, san gir pashaya, bulut gedar Muş'a, san ge- ;:
129- Burun yüzdan, yüzülmaz (ayrılmaz).
130- Bülbülün çekduği, dilinin belasıdır.
131- Böyük başın, böyük derdi olur.
132- Böyük lokma ye, böyük söz söylama.
133- Böyüğün sözüni tutmiyan, ulliya uliya kalur.
-C,Ç-
134- Can çıhmadan huy çıhmaz.
135- Can yanmayinca gözdan yaş galmaz.
136- Cani cennet istiyer, günahları koyermiyer.
137- Cansıza, çürük dayanmaz.
138- Cuma bozar, bazar düzar; bozar bozar, cuma düzar.
139- Cücüği, güzün sayarlar. -Ç- 140- Çakal enügi, kurt olmaz.
141- Çakıl (taş) yuvarlanur, çegilda kalur.
142- Çama çıksan, papucun yerda galmaz.
143- Çiftçinin akilsizi bostanci, talebenin akilsizi destanci olur.
144- Çingenaya bir verursun iki, istar, yatmaya da yer istar.
145- Çengenayi padişah etmişlar (yapmışlar) önce babasini aşmış.
146- Çirkin ila bal yema, güzel ile taş taşi.
147- Çirkinda dert bela, güzelde yar eskük olmaz.
148- Cocuholan evda, gıybet olmaz.
149- Çocuhsuz ev, çepersiz bostana benzar.
150- Çoh dosti olanın, heç dosti olmaz.
151- Çankürmasını bilmayan it, davara kurt götürür.
152- Çürük yumurtadan, cücük çıhmaz.
-D-
153- Dağ başinda dur, deluk karşisinda durma.
154- Dağ, doğa kavuşmaz, insan insana kavuşur.
155- Dağ, deyip dangırma, dağın da kulaği var.
156- Dağda öküz, dügünda kız saraflanmaz.
157- Dağdaki da galmiş bağdakini kovaliyer.
158- Davatsız galon (gedan) mindarsız oturur.
159- Davulun sesi , geç duyulur.
160- Deli deliyi görünce degenegini sahlarmış.
161- Deli gezagan; dertli söylagan olur.
162- Deli soylar, düz soylar.
163- Deliya, öğüt veran çoh olur.
164- Deliya ver öğüdi, almaza ver tizığı.
165- Dil, arhadan konuşur.
166- Dilin gemiği yoh, ela da soylar, bela da.
167- Diş kiri, karın doyurmaz.
168- Dişliyacah it, dişini göstarmaz.
169- Doğdi, boğmah olmaz.
170- Doğmadan, don biçilmaz.
171- Doli, dögdugi yeri, dagarmiş.
172- Dolidan dögülmişim, yağmurdan naya kaçem?
173- Dost ila ye, iç, alış veriş etma.
174- Dosdun attığı taş, baş yarmaz.
175- Dosdun, dost olsun; düşmanın, gözi kör olsun.
176- Dosdun sertından korma, düşmanın yumaşağından korh.
177- Dul karının art eteği, ön eteğine düşman olurmiş.
178- Dünya kadar malın olacağına, zerre kadar talehin olsun.
179- Dünya kadar malın olacağına, horoz kadar erin olsun.
180- Düşmüş (düşük) ağaca, balta vuran çoh olur.
-E-
181- Eğrinin, dünyada yeri yohtur.
182- Ekmek, boğazan kalursa su; su kalursa kefen yetişur.
183- Ekmeği evdan al, arkadaşı yoldan.
184- Ekmegini yeduğun ocağın çanağına tükürülmaz.
185- El ağzi, çuval ağzi.
186- El atma binan, çabuh enar.
187- El, eldan üstündür, arşa varana kadar.
188- El, elin ölüsuna, güla güla ağlar.
189- El eliyla, tıkan yolma, hayıf olur tıkana.
190- El, öğüt verur ama yoğurt vermaz.
191- El öpmaynan ağız mundar olmaz.
192- El, seyirdan doymaz.
193- Eldan galon, öğün olmaz, o da vahtında ulunmaz.
194- Elinda yoğusa, dilinda olsun.
195- Elindan, çivi çahmah, galmaz, başhasına ustaluh taslar.
196- Elinla verip, ayağınan alma.
197- Elların yağı, balli, ananın, kuri eli.
198- Elti, eltiya küsmiş; kaynana araya girmiş.
199- Emanet ata binan, çabuh enar.
200- Enişta gölgesi, geven gölgasi.
201- Enişta, tatli gal.
202- Erkek at, adamın hocasidur.
203- Erken evlanan ila erkan ayrılan, yanılmamış.
204- Ermaninin yeğeni, Kürd'ün haçına sögarmiş.
205- Eşaga, binmasi bir ayip, enmasi iki.
206- Eşaga Kürt demişler, üç gün ot yemamiş.
207- Eşeğin kazandugi, atındur.
208- Et ila tırnah arasına girilmaz.
209- Et, tırnahdan ayrılmaz.
210- Ev danasi, öküz olmaz,
211- Ev yıhanın evi olmaz.
212- Eylaşmaz dil yarasi, eylaşar kılıç yarasi.
-F-
213- Fukaranın galacah senesi olmasa, hali yamandur.
214- Fukaraya "kimdan aldın", zengina "Hayırlı olsun derlar.
215- Fukaraya taş, yokuşda yetişur.
216- Fukaranın tami da, fukaraya (deli) olur
-G-
217- Garup kuşun yuvasmi Allah yapar.
218- Gavurun ekmegini yeyan, gavurun kılıcini çakar.
219- Geç galan (musafir) kesasundan yer.
220- Gelin ata binmiş "Ya kısmet" demiş.
221- Gelin, gelin olmaz, biraz da ev gelin olur.
222- Gelin, kaynana toprağından yaratılmiştur.
223- Gelin kötü çıkarsa anasi, damat köti çıkarsa babası suçlanur.
224- Gelin mindar gaturur, kendi oturur.
225- Göl yatağından, su eksik olmaz.
226- Gönül umduğuna kusar.
227- Gönülsüz it, süri beklamaz.
228- Göz, gördügündan kira istar.
229- Gözi aç olanın, karni doymaz.
230- Gözini kim oydi? -Ciğer (akraba) -Onun için derin oymiş.
231- Gülma komşuna, galur basma
232- Gün (güneş) çaruği, çaruh ayaği sıhar.
233- Gürci yapincasi, Acem papaği, güveç yuvarlanmiş, bulmiş kapağı.
234- Güvanma dostuna, saman doldurur postuna.
-H-
235- Haramın, binası olmaz.
236- Harmana giran posoruh, dirgana dayanur.
237- Hava, akşam kızarur zaman, sabah kızarur heman yağar.
238- Havada bulut oynar, vay sarinin basma, haroda un tükanur, vay karinun basma.
239- Havanın ayazma, karının beyazına güven olmaz.
240- Her adamın, altında at oynamaz.
241- Her ağaçdan düdük olmaz, al habari zurnadan.
242- Her ağaçdan ok (ok ağacı) olmaz.
243- Her horoz, kendi çöplüğünda ötar.
244- Her kuşun eti yenmaz.
245- Her madrabaz, bir aluğm sırtından geçinur.
246- Her öküz/okuz bir çubuhla sürülmaz (güdülmaz).
247- Her yüza gülani, dost zanma.
248- Her zaman keşiş, kete yemaz.
249- Herkez sakız çegnar ama, Kürt kızi mezagmı çıharur (ballandırur)
250- Hers galur, göz kararur, hers gedar, yüz kızarur.
251- Hersinan kalhan, zararinan oturur.
252- Hesabmibilmiyan kabasın, elinda bir kuri masat kalur.
253- Hey (g) ba zamanında torba, torba zamanında hegba al.
254- Hırlamının, ölüma faydasi yohtur.
255- Hırhız evdan olursa, öküz/okuz bacadan cihar.
256- Hile ila onsa, sıçan (fare) onar (karnı doyar)
257- Horozi çoh olan köyün, sabahi çabuh olur.
258- Huyuni bilmadığın atın, arhasından geçma.
- I , İ -
259- Irgat, parasız pulsuz olur da, yemasız içmasız olmaz.
260- iğnayı kendına, çavulduzi başhasına batur.
261- iki el, bir baş içündur.
262- iki su, bir ekmeg yenna geçar.
263- iki yera bahan, şaş bahar.
264- iki (çift) yatan, üç kalhar.
265- ince kalın birimiş, hayif ömrüm çürimiş.
267- insan yituğuni, anasının koynunda bila ararmiş.
268- insanı dili, ham paşa yapar, ham posa.
269- insanın ekmeği evdan, arkadaşı koydan olmalı.
270- insanın nerasi ağriyersa, cani oradadur.
271- insanın yera bahanından, suyun durgun ahanından korhulur.
272- ip incalduği yerdan kopar.
273- işkili göza, çöp düşar.
274- işkili göz, cıngıldar.
275- Istan artmaz, diştan artar.
276- it çenkirür, kervan yürür.
277- it, itin etini yer, gemigini yabana atmaz.
278- it, itluğuni yapar.
279- it kursaği, yağ götürmaz.
280- it ulumaynan, göktan lavaş yağmaz.
281- it utansa, tuman geyar.
282- it, yal yeduği tekneğe ayah basmaz.
283- İte bulaşacağına, caliyi dalaş.
284- itin cani, azapda gerek.
285- itin hatiri yohsa, şahabın hatiri var.
286- itten, kuzi doğmaz.
-K-
287- Kadın, beşik dibinda belli olur.
288- Kadını eri sahlar, peyniri deri.
289- Kadın var, arpa unundan aş yapar, kadın var buğda ununi termaş yapar.
290- Kaldıramiyecağın taşın, altına girma.
291- Kalleş ila bostan ekanın, hıyari eğri bitar.
292- Kancuh yalanmayinca, köpek dolanmaz.
293- Kapını kitla, hırhızı belaya düşürma.
294- Karda ela yüriki, izini belli etma.
295- Kardeş iyi olsaydi, Allah bir tane da kendına yaraturdi.
296- Kardeş kardeşa, mevlut ohumaz.
297- Karganın kari olmasa, camuşun arhasini didmaz (kaşumaz).
298- Karganın yavrusi, kandına sahan görünür.
299- Karın gözal isa gir oyna, çıh oyna, karın çirkin isa gir ağla, cırı ağla.
300- Karısından korhmiyan, Allah'tan korhmaz.
301- Karni aç olan, katıh; yuhusi olan, yastıh istamaz.
302- Kasap istarse; geçinin boynuzundan yağ çıharur.
303- Kaş yapayım derkan, göç çıharur.
304- Katrani kaynatmayan olur mi şeker, cinsi bozuh olan çinsina çekar.
305- Kaza, bağıra bağıra galmaz.
306- Kaynamaya, camuş eti dayanmaz.
307- Kaynamaya, kara kazan dayanur.
308- Kel kız, teyzesinin saçiynan ögunur.
309- Kelepir olsun da, istersa boş mezar olsun.
310- Kedi (pişik) cigera ulaşmiyanda "Püf ne pis kohiyer" dermiş.
311- Keser kimi değil, bıçhı (testere) kimi ol.
312- Kırıh ekmeg, birikmaz (birlaşmaz).
313- Kırk kera ölç, bir kera biç.
314- Kırnavliyan pişik, siçan tutamaz.
315- Kış, kışlığıni yapar.
316- Kız, anadan görmeyince sufra açmaz.
317- Kızı, öga öga köçürmişlar, gelinin eyisini kimsa görmamiş.
318- kizi, kendi basma bırahursan, ya davulcuya gedar, ya zurnacıya.
319- Kızım sani (gelinim), beşik dibmda sınarım.
320- Kızini döğmiyan, dizini doğar, oğluni dögmiyan, önrüni doğar.
321- Kimsa, "ayranım ekşidur" demaz.
322- Koca öküz/okuz ölmayinca, yeri belli olmaz.
323- Koca kuyruği (buynuzi), yük değüldur.
324- Komi büyük yap, davari Allah"'dan İsta.
325- Komşi komşinin külüna muhtaçdur.
326- Komşi, komşinin ineğini (eşeğini), sılıh çalarah ararmış.
327- Komşi, komşiya bahar, canım ateşe yahar.
328- Komşi, komşiya elekdan bahmiş "Beni nasıl görüyersin demiş" Komşisi da - "San beni nasıl göriyersan, ben da sani eyla göriyerim" demiş.
329- Komşinin karni eğiriyersa, san da elini karnına tut.
330- Koruk üzümdan, bekmez olmaz.
331- Koyma akıl, akıl olmaz.
332- Koyma akıl, yedi adım gedar.
333- Köpeği ulutan, sahibidur.
334- Kör, kora "citti" demasa, körin bağri ezilur (yanar) (hali yaman olur).
335- Köti komşi, insani eyi mal sahabi yapar.
336- Köti komşi, sanın olsun, köti hava benim.
337- Koydan köya değil, koydan şehere göç et.
338- Köyden köya it, çenkürmaz.
339- Köyü, köpeksiz görüp degeneksiz gezma.
340- Kudul öküz/okuz, başhasının sinegini ürkütür (kovalar).
341- Kul, yazışım görmadan gora girmaz.
342- Kulun, attan düşar.
343- Kurban gemigi ila it, tavlanmaz.
344- Kurtçil köpek, kendi esini boğar.
345- Kuş,yema galur.
-L-
346- Lekeyi (Kurhaği) kovalama, yüreklandırursun.
-M-
347- Mal, canın yongasidur.
348- Malın alacasi dişardan, insanın alacasi icardan
349- Malın verme verasiya, ahar gedar karasuya.
350- Mart galdi, dert galdi.
351- Martda merek, yari gerek; ekin oti, ayri gerek.
352- Mert ila nahız (nekes) in harci, bir cihar.
353- Maymun oynaya bahar, kendina lağap taharmiş.
354- Meşa, çakalsız olmaz.
355- Meyvali ağaca, balta vurulmaz.
356- Meyvali ağaca, taş adan çoh olur.
357- Meyvasız ağacın dibina, kimsa getmaz.
358- Mızrağa, yumruh vurulmaz.
359- Mindari saran, kendi oturur.
360- Minnetinan gül, kohlanmaz.
361- Musafir, umduğuni değil, bulduğunu yer.
362- Musafir, ev sahabının kuzusi (danası) dür, neraya bağlarsa, orada yatar.
-N-
363- Namazda gözi olmayanin, ezanda kulaği olmaz.
364- Nisapsiz lohma yenmaz.
365- Nazar, taşı çatlatur.
366- Ne ekarsan, oni biçarsın.
367- Ne gir ıslan, na çıh titra.
368- Na gör şeytani, na ohi Ihlas'i
369- Nerda can (aş)ı, oraya yanaş.
370- Nereda inca isa, orada kinisin.
371- Neraya gedarsan get, okka, dörtyüz dirhemdur.
-O-
372- Oğlan, dayiya, kiz, bibiya çekar.
373- Ortahlık, eyi olsaydi, iki adam bir karı alurdi.
374- Ot kök üstuna bitar.
375- Otuz iki dişdan cihan, otuz iki mehleya dağılur.
376- Oyniyamiyan gelin, yerim dar dermiş.
-Ö-
377- Öfke ile kalhan, zara ile oturur.
378- Öfke galur, göz/göz kararur, öfke gedar, yüz kızarur.
379- Öküzün kıymeti, yeri boşalanda belli olur.
380- Öküz olacak dana, danalığında belli olur.
381- Öküz, göz etmasa, tosun bonduruhlamaz.
382- Öküzüm, öküz olsun da, koy çekmasın.
383- Öküzün anacım, doğarlar.
384- Öküzün, na çektuğuni, kayışa sor.
385- Öli eti, tatlı olur. (Gıybet kastediliyor)
386- Olilar zannerdaki, dirilar hergün bişi, lohum (helva) yiyerlar.
387- Olumla, hayif alınmaz.
388- Ölüm, ölüm; hırlanmaya ne gerek.
389- Olüsi olan, bir gün ağlar; delisi olan, her gün.
-P-
390- Peyniri deri sahlar, kadını eri sahlar,
391- Perhiz, sağluğun zekatidur.
-R-
392- Rençberin, karnım yarmişlar, kırh tane "galacah sene" çıhmış.
-S-
393- Sabah ola, heyir ola.
394- Sabur, acidur; meyvasi, tatlidur.
395- Saçi uzun olanın, akli kısa olur.
396- Saçın, ağ mi kara mi, öğüna tökülduği zaman görürsün.
397- Sağ gözdan, sol göza fayda yohtur.
398- Sağılan ineğin memesi, kesilmaz.
399- Sarmısağı, gelin etmişler, kırk yıl kohusi çıhmamiş.
400- Sefil atın tekması, sert (pek) olur.
401- Şev, sani sevani, başı keçal kel olsa da, sevma, sani sevmiyani, taç geymiş sultan (hünkar) olsa da.
402- Seyirciya, doğuş (güleş) kolaydur.
403- Sımarlama hac, kabul olmaz.
404- Sırtım, kayının pekina daya (ver).
405- Soğan yemadiysan, ağzın naya kohiyer?
406- Soğani, ahşamdan düşmanan, sabahtan, dostan yedur.
407- Söylasam, el kınar; söylamasam, içim (ciğerim) yanar.
408- Söz, sözi açar.
409- Söz, sözün küsküsidur.
410- Söz var halk içinda, söz var hulk içinda
411- Su gedar kum kalur,; el kadar, dost kalur.
412- Su, küçüğün, sufra, (söz) höyüğün.
413- Suyun, durgun ahanından; insanın, yera bahanından kork.
-T-
414- Tallada izi olmiyanın, sufrada gözi (yüzi) olmaz.
415- Tallanın taşlisi, kızın uzun saçlisi.
416- Tavşan, yatduği kadar siçrar
417- Tadbirli baş, terkida gerek.
418- Tek atlı, tekin olmaz.
419- Tek elin, nesi var? iki elin sesi var.
420- Tembela, iş buyur; sana akıl öğratsın.
421- Tencere yuvarlamış kapağım bulmiş.
422- Tilki, tilkiya buyurur; tilki da, kuyruğuna.
423- Tohun, acdan haberi olmaz.
424- Topal eşeğin sahabi, ilk ahşamdan yola cihar.
425- Topal geçi, duvarın ardından gedar.
426- Tosun, bonduruhlar; gena öküzi doğarlar.
427- Tüt, yaprah açdi, soyun; tüt, yaprağ tökdi, geyin.
-U-
428- Un, kepeksiz; köy, köpeksiz olmaz.
429- Uyhi, uyhinin eski hamuridur.
430- Uyhi, uyhi götürür; uyhi, ölüm götürür.
431- Uzahdan gördün, boyi hoş; tut kulağından harmana kös.
-V-Y-
432- Vagitsız ötan horozun haşini kesarlar.
433- Yabancı itin kuyruği, döşünda gerek.
434- Yalanın menzili, kısa olur.
435- Yardan düşana, tekma vuran çoh olur.
436- Yatan olmaz, yetan ölür.
437- Yel esmaduhça, yaprah sallanmaz.
438- Yel, kayadan bir şey koparamaz.
439- Yeğin çoban, kurdun kısmetini elindan alur.
440- Yil, gelirini yer.
441- Yiğit, diya diya candan; zengin, diya diya maldan ederlar.
442- Yiğidim ölmiş, boğazım olmamış.
443- Yohsulun öküzi, yorgun olur.
444- Yoli yol ila, ormani balta ila
-Z-
445- Zemherida damla damlayacağına kan damlasın.
446- Zengiin kızım alanın, başi yazmalı olur.
447- Zor kapıdan galursa, şer, bacadan çihar.
